Geçmişi Osmanlı’ya kadar giden turşu, akla gelince bile insanın ağzını sulandırıyor.
Turşu dediğin kütür kütür olacak!
Havalar soğudu, soğuk kış günleri kapıda, turşu kurmanın tam zamanı bizim sofralarımızın zenginliğini bilmeyen yoktur. Türk sofraları önce göz doyurur, sonra karın. Bu zengin kış sofralarının olmazsa olmazıysa turşudur. Turşuyu kurmak marifet ister, emek ister. Türkler turşuya her zaman kıymet vermiş, tarihi Uygur Türklerine kadar uzanıyor. Ağzının tadını bilen Osmanlı saraylıları lahana turşusu olmadan sofraya oturmazmış mesela, o kadar sevilen bir yiyecekmiş turşu. Öyle ki Topkapı Sarayı’nın bahçesinde sadece turşu kurmak için çeşit çeşit sebze yetiştirilmiş. Lale Devri’nde uzayan helva sohbetleri her zaman turşuyla sonlanırmış. Turşu adlı bir kitap yazan yemek yazarı Sema Temizkan “Şimdilerle biz yemeğin yanına turşu yesek de eskiden ana yemek turşuyla yapılırdı. Bazı turşuları yapmak ve zamanını hesaplayabilmek marifet ister” diyor. Vakti olmayanların hazır turşuyu tercih ettiğini söyleyen Temizkan, güvenilir bir yerden turşu alınmasını öneriyor “ama en iyi turşu evde yapılandır” diyerek uyarıda bulunuyor. Deniz manzarasına karşı bir turşu suyu iyi gider diye düşünerek önünüze ilk çıkan seyyar turşucudan turşu almanın artık o kadar iyi bir fikir olmadığını söyleyen yazar “Dışarıda satılan turşuları kötülemek istemiyorum sonuçta onlar da esnaf. Fakat daha uzun süre açık dursun ve daha lezzetli olsun diye içerisine göztaşı denilen maddeden konuluyor. Bu da insan sağlığını tehdit ediyor. Üstelik onların sattığı turşular çok sert oluyor. Turşu dediğin yumuşak olacak ama ısırdığınızda kütürdeyecek” diyor. “Turşu kurmanın mevsimi geldi” diyen Temizkan bir üzüntüsünü de dile getiriyor: “Artık çalışan metropol kadınları da turşu kuruyor. Zaten turşu kurmak uzun sürecek bir iş değil. Birkaç pratikle herkesin eli alışır, püf noktalarına dikkat etmek gerek. Ama hızlı tüketime alışmış bir toplum için beklemek kulağa hoş gelmiyor. Açıkçası hormonlu sebze ve meyveler yüzünden turşu kurmak imkansız oldu. Geçen gün organik pazardan aldığım sebzeler, turşusunu kurduktan birkaç hafta sonra erimeye ve bozulmaya başladı.”
Limon mu sirke mi?
İster sirke ister limon kullanın fark etmez.
Turşusunu kuracağınız yiyeceğin taze olması çok önemli. Ayrıca kalınlık da çok önemli. Sebze ya da meyvenin ufak olması ağızda bıraktığı tat itibariyle çok daha iyidir. Turşu suyu için mutlaka kaya tuzu kullanın. Musluk suyunu tercih etmek yerine içme suyu kullanın.
Turşu dendi mi?..
Asri Turşucu: 1913’te kurulan Asri Turşucu’da domates, lahana, salatalık, havuç, pırasa, karnabahar, acur, kabak, şalgam, fasulye, mısır, pancar, soğan, sarımsak, kelek, kızılcık, kiraz, muşmula, ayva, mandalina, portakal, üzüm, elma, armut hatta yumurta turşusu bile var. Söylenenlere göre buranın turşusunun sırrı kullandıkları koruk ve Uludağ suyu. Müşterileri beklerken dükkanın esnafı turşu ve turşu suyu ikram etmeyi unutmuyor.
Vonalı Celal: Yıllardır Ordu’da turşuculuk yapan Celal Öztürk turşularında sadece tuz, biber, sarımsak ve erik kullanıyor. Vonalı Celal her şeyin turşusunun yapılabileceğini söylüyor ve deniz kenarındaki lokantasında 120 çeşit turşu yapıyor. Yurtdışı siparişlerine bile zor yetişen ünlü turşucunun İstanbul’da Levent ve Kadıköy’de şubeleri de var.
Çubuk Turşu Köy: Türkiye’nin en eski turşu dükkanlarından Ankara’da. Lezzet katması için turşuların içerisine özel olarak defneyaprağı, dereotu tohumları ve limon tuzu konuluyor.
Salatalık turşusu için malzemeler:
2 kilo kornişon salatalık
Limon veya bir buçuk bardak sirke
Bol sarımsak
2 litre su
Bir buçuk bardak kaya tuzu
Bir tutam maydanoz
Yapılışı: Salatalıkların saplarını kesip bıçağın ucuyla delin. Bu işlem turşu suyunun salatalığın içine kadar işlemesini sağlar. Geniş kavanoza salatalıkları ve sarımsakları koyun. Turşu suyunu mutlaka içme suyundan yapın. Bir kaba sirke ya da limon suyunu, tuzu ve suyu koyup karıştırın. Uzun süre karıştırmanız gerektiğini unutmayın. Daha sonra hazırladığımız turşu suyunu salatalıkların üzerine dökün. Son olarak maydanozları üzerine yerleştirin. Turşunun daha uzun süre saklanmasını sağlayacaktır. Kavanozun ağzını sıkıca kapatıp karanlık ve serin bir ortamda dört hafta kadar bekletin. Afiyet olsun…